Mill Common Restoration Project

Prosiect Adfer Comin y Felin

Bydd Comin y Felin, coetir annwyl yng nghanol Magwyr a Gwndy, ar fin mynd trwy brosiect adfer trawsnewidiol gyda’r nod o wella’i iechyd ecolegol, hygyrchedd a gwerth cymunedol.

Bydd y fenter hon, a gefnogir gan y Grant Buddsoddi mewn Coetir (neu’r TWIG) a weinyddir gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol ar ran Llywodraeth Cymru, yn gwasanaethu fel safle blaenllaw ar gyfer Coedwig Genedlaethol Cymru ac mae’n addo adnewyddu’r man gwyrdd hanfodol hwn ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol.

Mae Comin y Felin yn gweithredu fel coridor gwyrdd hanfodol i’r gymuned leol. Fodd bynnag, mae’n wynebu heriau sylweddol, gan gynnwys Clefyd Coed Ynn helaeth, mae wedi’i gorlenwi â choed hynafol, a llwybrau a stepiau sydd wedi dirywio

Bydd Cyngor Sir Fynwy yn ymgymryd â rheolaeth coetir i gael gwared ar goed ynn heintiedig a chlystyrau trwchus o goed sy’n gorlenwi’r canopi ac yn atal golau’r haul rhag cyrraedd yr isdyfiant. Er y gallai edrych fel newid dramatig i ddechrau, mae nifer y coed ynn yr effeithir arnynt yn peri risg diogelwch a bydd hyn yn adfywio’r coetir ac yn sicrhau ei iechyd ymhell i’r dyfodol. Bydd y coetir yn adfer yn gyflym ac yn cael ei ailblannu gyda chymysgedd amrywiol o goed llydanddail brodorol.

Byddwn hefyd yn gallu adfer yr olygfan hanesyddol sy’n edrych allan dros Wastadeddau Gwent a nifer o goed hynafol, sydd wedi sefyll ar y safle ers dros 100 mlynedd yn cael eu diogelu drwy reolaeth coedyddiaeth sensitif. Byddwn yn helpu i ddiogelu’r ardaloedd o amgylch coed hynafol ac adfywio llystyfiant trwy docio llwyni meirw o’u cwmpas i’w hamddiffyn rhag effeithiau negyddol nifer yr ymwelwyr a chywasgiad.

Gallwch ddisgwyl gweld y prif lwybr a’r stepiau trwy’r safle’n cael eu hail-wynebu er mwyn cael gwell hygyrchedd i gerddwyr a llwybr mwy diogel i’r ysgol ar gyfer plant lleol. Bydd meinciau, arwyddion a llwybr cerfluniau newydd a ddyluniwyd gennych chi, y gymuned leol, yn dod â’r coedwigoedd yn fyw.

Trwy gydol y prosiect a thu hwnt bydd Cyngor Sir Fynwy yn cynnig cyfleoedd gwirfoddoli cymunedol i’r gymuned leol ac ysgolion, gan alw ar gariadon natur i helpu adfer y coedydd. Byddwn yn darparu hyfforddiant mewn sgiliau gwyrdd, rheoli coetiroedd a gwella cynefinoedd, ac yn eich helpu i ddod yn stiwardiaid y safle i’r dyfodol.

Beth yw manteision y prosiect?

Rheoli coetir – mae’r rhan fwyaf o Gomin y Felin yn goetir newydd, fe’i defnyddiwyd yn wreiddiol ar gyfer anifeiliaid pori. Pan ddaeth pori i ben, tyfodd coed yn gyflym a sefydlu’r coedydd a welwn heddiw. Fodd bynnag, mae hyn wedi arwain at goetir dwys, gorlawn gydag ychydig iawn o olau yn gallu cyrraedd y ddaear, sy’n bwysig ar gyfer twf coed newydd a fflora’r ddaear. Mae gan goetir iach amrywiaeth o oedrannau a rhywogaethau coed ac mae ganddo ganopi mwy agored. Bydd cwympo rhai o’r coed yn helpu i greu gwell amrywiaeth yn y goedwig ac yn helpu’r llystyfiant daear i adfywio. Gallwn hefyd greu ac adfer rhodfeydd a llennyrch drwy’r coetir i gynyddu ardaloedd blodau gwyllt a darparu priffyrdd gwenyn.
Clefyd Coed Ynn – yn anffodus, mae’r coedydd yn cael eu heffeithio’n ddifrifol gan glefyd coed ynn, clefyd ffwngaidd sy’n lladd coed ynn yn araf yn y pen draw, gan beri i’r canghennau marw, neu i ganghennau meirw ddod yn frau a chwympo. Mae hyn yn peri risg diogelwch i breswylwyr sy’n defnyddio’r safle. Oherwydd diffyg amrywiaeth coed ar Gomin y Felin, bydd angen torri ardaloedd mawr o goed yr effeithir arnynt. Bydd hyn yn arwain at newid sylweddol yn y coetir a gall edrych yn ddinistriol i ddechrau, fodd bynnag, bydd yn agor y canopi i olau’r haul a bydd glasbrennau sy’n aros islaw yn cael cyfle i dyfu. Byddwn hefyd yn ailblannu’r ardaloedd hyn gyda chymysgedd mwy amrywiol o rywogaethau coed. Cyn bo hir bydd yr ardaloedd lle mae’r coed ynn wedi’u heffeithio yn iachach ac yn llawn o goed newydd.

Gofal coed hynafol – mae rhai o’r coed yng Nghomin y Felin, gan gynnwys rhai derw, yn hen iawn, ar ôl tyfu ar y bryn am flynyddoedd lawer cyn i’r ardal gyfagos gael ei datblygu ar gyfer tai. Bydd yr hen goed hynafol hyn wedi tyfu yn yr awyr agored, ac felly wedi tyfu’n lletach yn hytrach nag yn dalach. Wrth i’r coed egino o’u cwmpas, mae’r dwysedd coed wedi creu ardal orlawn. Byddwn yn lleihau coed sy’n cystadlu a thocio llwyni o amgylch gwaelod y coed i’w hamddiffyn rhag cywasgiad ac ymyrraeth.
Llwyni meiwr – mae cywasgiad a nifer uchel o ymwelwyr yn cael effaith negyddol sylweddol ar y coed, oherwydd ei fod yn agos at ardaloedd preswyl. Er ein bod am i bobl archwilio a mwynhau Comin y Felin, drwy greu rhwystrau bach o amgylch ardaloedd sensitif sydd â llwyni meirw, gallwn helpu i amddiffyn adfywio a phlannu coed.
Golygfan hanesyddol – gyda’i olygfan unigryw ym Magwyr a Gwndy, roedd yn bosibl unwaith edrych allan o Gomin y Felin dros dirwedd Gwastadeddau Gwent ac Aber Afon Hafren. Wrth i’r coed dyfu, mae’r olygfan wedi cael ei rwystro. Byddwn yn gallu adfer y golygfannau yn ystod ein gwaith rheoli coetiroedd.

Llwybrau, stepiau, meinciau ac arwyddion – mae llawer o’r isadeiledd hŷn ar y safle wedi dirywio dros amser neu wedi ei golli. Byddwn yn ail-wynebu’r prif lwybr ar ran uchaf y coedydd, sydd wedi gordyfu ac yn fwdlyd yn ystod misoedd y gaeaf. Bydd stepiau trwy’r safle yn cael eu hail-wynebu hefyd, a bydd rheiliau llaw wedi’u gosod lle maent ar goll. Bydd meinciau ac arwyddion yn cael eu hamnewid a’u gwella ledled Comin y Felin.
Gwirfoddoli a’r llwybr cerfluniau – bydd prosiect Comin y Felin yn gyfle i chi ddod yn rhan o gynllun natur cymunedol lle gallwch ddysgu sgiliau newydd a helpu i ddiogelu man gwyrdd hanfodol ar gyfer y dyfodol – byddwch hefyd yn cael cyfle i helpu i greu llwybr cerfluniau newydd ar gyfer y goedwig.