Lleoliad Tirwedd
Adlewyrchir pwysigrwydd tirwedd Sir Fynwy yn ei ddynodiadau, y ddau safle dynodedig statudol fel Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog yng ngogledd y sir, a dynodiadau hanesyddol fel Gwastadeddau Gwent yn y de.
Mae ardaloedd y tu allan i’r tirweddau dynodedig hyn hefyd yn gyfoeth o nodweddion o arwyddocâd naturiol a diwylliannol, gydag amrywiaeth o ddynodiadau cadwraeth natur rhyngwladol a chenedlaethol a chyfoeth o Barciau a Gerddi Hanesyddol, Ardaloedd Cadwraeth a threfi hanesyddol a dynodiadau archeolegol sy’n cyfrannu at dirwedd unigryw a hardd Sir Fynwy.
Tirweddau Dynodedig Statudol
Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog
Mae Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog yn ‘Ardal Tirwedd Warchodedig Categori Pump’ sy’n golygu ei fod yn cael ei reoli ar gyfer cadwraeth a hamdden tirwedd. Mae rhai materion fel cynllunio yn gyfrifoldeb awdurdod y parc mewn ardaloedd yn Sir Fynwy sy’n eistedd o fewn y parc.
Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Dyffryn Gwy (AHNE)
Dynodwyd AHNE Dyffryn Gwy ar ffin ddwyreiniol Sir Fynwy ym 1971 i ddiogelu’r ceunentydd calchfaen dramatig a choetiroedd brodorol, y ddaeareg drawiadol, yr etifeddiaeth hanesyddol gyfoethog o fryngaerau, cestyll a’r Abaty Sistersaidd cyntaf yng Nghymru, a’r bywyd gwyllt anhygoel.
Safle Treftadaeth y Byd Tirwedd Ddiwydiannol Blaenafon (STBTDdB)
Dynodwyd Tirwedd Ddiwydiannol Blaenafon fel Safle Treftadaeth y Byd gan UNESCO yn 2000 i gydnabod y dystiolaeth eithriadol i’r grymoedd deinamig a ysgogodd y Chwyldro Diwydiannol a adroddir trwy asedau treftadaeth yr ardal.
Dynodiadau Tirwedd Hanesyddol
Mae gwastadeddau Tirwedd Hanesyddol Eithriadol Gwent yn cynrychioli’r enghraifft Gymreig fawr a mwyaf arwyddocaol o dirwedd “a grëwyd s â llaw” gyda thystiolaeth o aneddiadau sy’n dyddio mor bell yn ôl â’r cyfnod Rhufeinig. Gallwch ddarganfod mwy am hanes cyfoethog Gwastadeddau Gwent drwy’r bartneriaeth Gwastadeddau Byw.
Mae cymeriad prydferth Dyffryn Gwy Isaf yn ganlyniad i gyfuniad o ffactorau o’r dirwedd naturiol a hanesyddol. Mae ei phwysigrwydd fel tirlun, sydd wedi dylanwadu’n drwm ar ganfyddiadau modern o harddwch golygfaol a’r pictiwrésg, yn cael ei adlewyrchu yn y cyfoeth o dirwedd, treftadaeth a chadwraeth natur.
Mae Ceunant Clydach ysblennydd yn gyfoeth o hanes diwylliannol a diwydiannol, daeareg a bioamrywiaeth. Gweithfeydd Haearn Clydach yw’r lle perffaith i ddechrau archwilio’r dyffryn.
Tirwedd a Chynllunio
Mae’n hanfodol bod yr holl dirwedd yn cael ei deall a’i gwerthfawrogi wrth ystyried materion cynllunio, dylunio a rheoli. Er mwyn cynorthwyo’r broses hon mae’r cyngor wedi datblygu:
Asesiad Cymeriad Tirwedd ACT CCA i’w gyhoeddi yn 2020. Yn sail i’r asesiad mae’r MAP TIR (LANDMAP), sef offeryn tystiolaeth sylfaenol Cymru i helpu i wneud penderfyniadau cynaliadwy a chynllunio adnoddau naturiol.
Asesiad Sensitifrwydd a Chapasiti Tirwedd 2009/10 (sydd i fod i gael ei ddiweddaru fel rhan o’r broses adolygu CDLl).
Edrychwch ar ein cynlluniau strategol a'n dogfennau cyfarwyddyd ar gyfer cynllunio a rheoli SG.
Darganfyddwch fwy am yr effaith y gall newid yn yr hinsawdd ei chael ar ein lles cyffredinol.
Dysgwch fwy am gynefinoedd a rhywogaethau Sir Fynwy a'r hyn rydym yn ei wneud i'w diogelu.
This post is also available in: English