Ynglŷn â Bioamrywiaeth yn Sir Fynwy
Sir wledig yw Sir Fynwy gydag amaethyddiaeth a choedwigaeth yn ffurfio bioamrywiaeth gyfoethog, a gwydnwch ecosystemau yn y dirwedd. Trwy werthfawrogi a diogelu bioamrywiaeth Sir Fynwy, gallwn sicrhau bod ei ecosystemau unigryw a’r gwasanaethau ecolegol y maent yn eu darparu ar gyfer bywyd gwyllt a bodau dynol fel ei gilydd.
Ein Sir Wyllt
Mae’r Afon Wysg a’r Afon Gwy wedi cael eu dynodi’n Ardaloedd Cadwraeth Arbennig, ac ynghyd â’u llednentydd mae’n darparu coridorau bywyd gwyllt pwysig a llwybrau mudol ar gyfer rhywogaethau allweddol fel dyfrgwn, gwengyn a chimwch yr afon. Mae’r cynefinoedd hyn dan fygythiad oherwydd tyniad dŵr, llygredd a siltio.
Mae dwyrain y Sir yn goediog iawn ac ynghyd â choetir ar ochr Lloegr y ffin, mae’n ffurfio Ardal Gadwraeth Arbennig Coetiroedd Dyffryn Gwy, rhan o ystod eang o gynefin o ansawdd uchel ar gyfer rhywogaethau coetir gan gynnwys ystlumod trwyn pedol lleiaf a phathewod. Mae ansawdd y coetir dan fygythiad yn bennaf oherwydd diffyg rheolaeth a lledaeniad clefyd coed ynn. Mewn ardaloedd lle nad yw amaethyddiaeth ddwys wedi dihysbyddu ansawdd, mae rhwydweithiau o laswelltir heb ei wella. Mae llawer ohono wedi’i gynnwys yn y rhwydwaith Safleoedd Bywyd Gwyllt Lleol ond nid oes ganddo unrhyw amddiffyniad statudol. Mae’n agored i bwysau rheoli a datblygu gwael, yn enwedig mewn pentrefi ac ar gyrion aneddiadau.
Mae Dyffryn Gwy hefyd yn bwysig yn rhyngwladol i rywogaethau ystlumod, gan gynnwys Ystlumod Trwyn Pedol Mwyaf ac Ystlumod Trwyn Pedol Lleiaf gyda llawer o’u clwydi wedi’u cynnwys o fewn Ardal Gadwraeth Arbennig Safleoedd Ystlumod Dyffryn Gwy a Fforest y Ddena. Gwyddom fod rhannau o Ddyffryn Gwy yn cael eu defnyddio gan o leiaf 15 rhywogaeth wahanol o ystlumod gan gynnwys yr Ystlumod Barbastelle a Bechstein prin.
Mae’r dirwedd unigryw a wnaed gan ddyn yn ne’r Sir ar hyd Gwastadeddau Gwent wedi creu rhwydwaith o rewynnau a chorsydd pori arfordirol a gorlifdir sydd yn aml dan fygythiad oherwydd datblygiad digydymdeimlad. Mae’r Lefelau Byw yn bartneriaeth tirwedd, gyda chefnogaeth Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol, sy’n ceisio ailgysylltu pobl a chymunedau â thirwedd Gwastadeddau Gwent a darparu dyfodol cynaliadwy ar gyfer yr ardal hanesyddol ac unigryw hon.
Mae ardal forol Sir Fynwy yn cynnwys safle Ardal Warchodaeth Arbennig, Ardal Gadwraeth Arbennig a safle Ramsar Aber Hafren, sydd o bwysigrwydd rhyngwladol ac yn arbennig o bwysig i rywogaethau adar sy’n gaeafu. Mae’r foryd yn un o’r rhai mwyaf ym Mhrydain ac mae ganddi’r ail ystod lanw uchaf yn y byd. Rydym yn rhan o ASERA sy’n gweithio i sicrhau rheolaeth gynaliadwy o’r adnodd naturiol hwn.
Mae ardaloedd o ucheldir ym Mharc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog fel y Mynydd Du, y Blorens a SoDdGA Mynydd Gilwern yn cynnwys cymysgedd o gynefinoedd ucheldirol gan gynnwys gweundir gwlyb, mignenni a glaswelltir calchfaen. Mae gan y safleoedd hyn boblogaethau pwysig o blanhigion prin fel cerddin gwynion, heboglys, mwsoglau, llysiau’r afu a chennau endemig. Yn ddiweddar mae Awdurdod y Parc Cenedlaethol wedi cyhoeddi Cynllun Gweithredu Adfer Natur sy’n nodi’r camau y byddant yn eu cyflawni i gynnal a gwella bioamrywiaeth.
Ledled y Sir mae dros 700 o safleoedd wedi’u nodi am eu pwysigrwydd ym maes cadwraeth natur, gan gynnwys coetiroedd, dyfrffosydd, perllannau, glaswelltiroedd ac ardaloedd o dir a ddatblygwyd yn flaenorol fel chwareli a safleoedd tir llwyd eraill. Mae’r Safleoedd Bywyd Gwyllt Lleol a’r Safleoedd o Bwysigrwydd ar gyfer Cadwraeth Natur wedi’u nodi gan Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gwent a Chyngor Sir Fynwy i adnabod blaenoriaethau ar gyfer rheoli a chadwraeth. Nid ydynt yn ddynodiadau statudol ond maen nhw’n bwysig mewn prosesau gwneud penderfyniadau fel cynllunio a rheoli datblygu.
Os ydych chi’n gwybod am safle y credwch a allai fod yn Safle Bywyd Gwyllt Lleol neu SBCN, neu os hoffech gael cyngor i reoli’ch tir er mwyn sicrhau ansawdd SBCN, cysylltwch â ni Ar LocalNature@monmouthshire.gov.uk.
Cydnerthedd Ecosystemau yn Sir Fynwy
Mae data ar wydnwch ecosystemau yn cael ei ddatblygu ar hyn o bryd gan Gyfoeth Naturiol Cymru fel rhan o ddatblygu Datganiadau Ardal. Mae cynlluniau Rheoli Craidd CNC yn dangos bod llawer o’n safleoedd gwarchodedig mewn cyflwr anffafriol, mae maint ac ansawdd y cynefinoedd yn y Sir yn lleihau i raddau helaeth, mae rhai rhywogaethau’n cynyddu e.e. ystlumod pedol a dyfrgwn ond mae’r rhan fwyaf yn gostwng e.e. gloÿnnod byw ac adar tir fferm, gyda’r amrywiaeth rhywogaethau cyffredinol yn lleihau. Mae amrywiaeth hefyd yn amrywiol ar draws y Sir, fel y dangosir gan amrywiaeth planhigion fasgwlaidd yn Fflora Sir Fynwy gyda gogledd y Sir yn meddu ar amrywiaeth is o gymharu ag ardaloedd fel Dyffryn Gwy lle mae amrywiaeth yn uchel.
Mae Mapio Gwerth Cymharol Cyfredol Cyfoeth Naturiol Cymru yn nodi cysylltedd ecolegol uchel yn Sir Fynwy. Fodd bynnag, o’i gyflwyno’n ofodol, mae eithriadau amlwg i hyn, lle mae’r dirwedd wedi cael ei ddiraddio gan ei fod wedi’i wella ar gyfer amaethyddiaeth. Mae gogledd y Sir yn nalgylch yr afon Troddi a thir fferm o amgylch dalgylch is afon Wysg yn enghreifftiau o hyn.
Yn flaenorol mapiwyd cysylltedd ecolegol aneddiadau Sir Fynwy fel rhan o’r Asesiad Cysylltedd Ecolegol. Mae hyn yn darparu asesiad gwrthrychol o gysylltedd cynefinoedd lled-naturiol o fewn ac o amgylch wyth setliad/is-ardal yn Sir Fynwy ac yn nodi ac yn llywio cyfleoedd rheoli a chreu cynefinoedd yn y dyfodol.
This post is also available in: English