B4245 cynllun teithio llesol Rhosied i Gwndy – Cwestiynau Cyffredin

Nod cynllun teithio llesol Rhosied i Gwndy y B4245 yw gwella teithiau rhwng Rhosied a Gwndy. Archwiliwyd sawl llwybr ac, er y gellir datblygu llwybrau ychwanegol yn y dyfodol, aseswyd prif lwybr arfaethedig, sy’n cynnwys llwybr teithio llesol defnydd a rennir ger ochr ddeheuol y B4245, i ddarparu’r llwybr teithio llesol byrraf, mwyaf uniongyrchol rhwng Rhosied a Gwndy. Paratowyd dyluniadau manwl o’r opsiwn a ffefrir hwn ar gyfer ymgynghoriad cyhoeddus.

Mae’r blwch coch ar y ddelwedd hon yn dangos yr adran o’r B4245 rhwng Rhosied a Gwndy sy’n destun y cynllun hwn

Disgrifiad o’r cynllun

Nid oes gan y B4245 presennol rhwng Gwndy a Rhosied ddarpariaeth palmant. Mae astudiaethau blaenorol ar hyd y llwybr hwn wedi tynnu sylw at yr angen am ddarpariaeth ddiogel i gerddwyr a beiciau, i gysylltu â gorsaf reilffordd Cyffordd Twnnel Hafren ac ar draws ardal Glannau Hafren.

Mae Rhosied a Gwndy ychydig dros filltir ar wahân, pellter y gellid ei wneud gan ddefnyddio sgwter symudedd mewn hanner awr neu feicio mewn llai na deng munud. Bydd llwybr teithio llesol ar hyd y rhan hon o’r B4245 yn caniatáu i drigolion y ddau bentref elwa o’r cyfleusterau a’r cyfleoedd a gynigir gan eu pentrefi cyfagos, heb fod angen mynediad at gar.

Canlyniadau’r ymgynghori

Archwiliodd 219 o bobl y cynigion, ac ymateb i’n hymgynghoriad, naill ai yn y digwyddiad wyneb yn wyneb ar Hydref 4ydd 2023 neu ar-lein. Cyflwynodd Cyngor Cymuned Rhosied a Chyngor Tref Magwyr sylwadau ar wahân.

B4245 llwybr teithio llesol Rhosied-Gwndy (Cam 1)

Roedd 96% o’r bobl yr ymgynghorwyd â nhw yn ‘gefnogol iawn’ neu’n ‘eithaf cefnogol’ o’r llwybr teithio llesol arfaethedig Rhosied i Gwndy, sydd fel y disgwyl o ystyried nad oes cyswllt uniongyrchol a hygyrch ar gyfer teithio llesol ar hyn o bryd. Mae llawer o bobl eisiau cael yr opsiwn o deithio llesol ar frys ac yn canfod nad yw’r ddarpariaeth bresennol yn ddigonol. Dywedodd y mwyafrif helaeth y byddai’r gwelliannau arfaethedig yn dylanwadu ar eu dewis moddol ar gyfer teithiau lleol.

Canolbwyntiodd sylwadau ar y potensial i’r llwybr teithio llesol arfaethedig fod yn opsiwn diogel, hygyrch, ymarferol, cynaliadwy, iach a fforddiadwy. Mae’n cael ei weld fel cyswllt ‘i bawb’ mawr ei angen rhwng cymunedau. Roedd pryder gan rai am agosrwydd y llwybr i’r B4245, y potensial am wrthdaro rhwng defnyddwyr llwybrau, effaith y llwybr ar fioamrywiaeth leol a’r posibilrwydd o dagfeydd traffig neu golli lled y ffordd. Byddwn yn mynd i’r afael â’r pryderon hyn trwy ddylunio, defnyddio arfer gorau a dadansoddi effaith y lleoliad lleol. Gweler yr adran Cwestiynau Cyffredin isod am fwy o fanylion.

Mae’r llwybr hwn yn cael ei ystyried yn gam wrth gysylltu Magwyr a Gwndy â Chyffordd Twnnel Hafren, Cil-y-coed ac ymhellach i ffwrdd. Dywedodd sylw nodweddiadol: ‘Mae hwn yn gynllun a fydd o fudd i drigolion ac ymwelwyr yr ardaloedd cysylltiedig, ac yn hyrwyddo dulliau teithio mwy ecogyfeillgar, e.e. wedi’i gyfuno o gerdded/beicio a hyfforddi yn lle gyrru.’

Heol yr Orsaf (Cam 2)

Mae dros hanner y bobl yr ymgynghorwyd â nhw yn teithio ar hyd Heol yr Orsaf i gyrraedd trafnidiaeth gyhoeddus (gorsaf reilffordd Cyffordd Twnnel Hafren) ac mae’r mwyafrif yn aml yn defnyddio’r llwybr ar gyfer teithiau pwrpasol. Dywedodd y rhan fwyaf y byddai palmentydd ehangach a gwelliannau cyffredinol i’r seilwaith teithio llesol yn eu hannog i gerdded a/neu feicio ar hyd Heol yr Orsaf, lle ar hyn o bryd roedd mwy na thri chwarter y bobl a ymgynghorwyd yn bennaf yn gyrru ar ei hyd.

Llwybr Teithio Llesol arfaethedig Rhosied i Gil-y-coed (Cam 3)

Dywedodd 92% o’r ymatebwyr ‘Byddaf’ i’r cwestiwn ‘A fyddech yn cefnogi Cam 3 adran llwybrau Teithio Llesol Rhosied i Gil-y-coed?’

RTU-WSP-66-XX-DR-C-0001-General-Arrangement-Sheet-1-of-3 Download

RTU-WSP-66-XX-DR-C-0002-General-Arrangement-Sheet-2-of-3 Download

RTU-WSP-66-XX-DR-C-0003-General-Arrangement-Sheet-3-of-3 Download

Beth yw teithio llesol?

Mae Teithio Llesol yn derm a ddefnyddir i ddisgrifio cerdded, olwyna neu feicio i gyrchfan (a elwir hefyd yn “deithiau pwrpasol”). Nid yw’n cynnwys cerdded a beicio a wneir ar gyfer hamdden yn unig, er y gallai wella gweithgareddau hamdden yn sylweddol trwy helpu i gysylltu rhwydweithiau. Gellir defnyddio teithio llesol i gyrraedd yr ysgol, gwaith, gwasanaethau a siopau, neu fel un o sawl dull ar daith hirach – er enghraifft, cerdded i’r orsaf i ddal bws neu drên. Mae strategaeth teithio llesol Cyngor Sir Fynwy yn canolbwyntio ar deithiau o dair milltir neu lai, sy’n golygu gwella seilwaith cerdded a beicio o fewn cymunedau a rhwng pentrefi agos fel Rhosied a Gwndy, i wneud teithio llesol y dewis naturiol cyntaf ar gyfer teithiau lleol.

Pam canolbwyntio ar y B4245 rhwng Rhosied a Gwndy?

Amlygwyd yr angen am welliannau yn y rhan hon o Sir Fynwy yn ystod cyflwyniad Map Rhwydwaith Integredig Cyngor Sir Fynwy i Lywodraeth Cymru yn 2018. Yr opsiynau presennol ar gyfer teithio llesol rhwng Rhosied a Gwndy (tua 1,700 a 4,000 o drigolion, yn y drefn honno) yn gyfyngedig ac yn anhygyrch i ddefnyddwyr amrywiol, oherwydd cyflymder traffig uchel a chyfaint y traffig, a diffyg llwybrau dirwystr a diogel.

Mae sawl opsiwn ar gyfer cyswllt teithio llesol rhwng Rhosied a Gwndy wedi cael eu harchwilio ac aseswyd prif lwybr arfaethedig sy’n cynnwys llwybr teithio llesol defnydd a rennir ger ochr ddeheuol y B4245 fel yr un a fydd yn darparu’r opsiwn byrraf, mwyaf uniongyrchol.

Mae’r llwybr arfaethedig rhwng Rhosied a Gwndy yn gyswllt pwysig yn y rhwydwaith cerdded a beicio ehangach. Bydd llwybr teithio llesol byr ac uniongyrchol yn agor mynediad iachus, fforddiadwy a chynaliadwy i wasanaethau, ysgolion a chyfleoedd gwaith yn y ddau bentref, yn ogystal â chysylltu pobl leol ac ymwelwyr â’r llwybrau troed a beiciau presennol yn ardal Glannau Hafren, gwasanaethau bysiau ar hyd y B4245 a gwasanaethau rheilffordd i ymhellach i ffwrdd.

Mae lefelau teithio llesol yn is yn Rhosied a Gwndy o gymharu â Sir Fynwy gyfan. Ar yr un pryd, mae cyfran y preswylwyr yn yr ardal leol sy’n gyrru car neu fan yn uwch na Sir Fynwy gyfan (Cyfrifiad 2021). Roedd Cyfrifiad 2021 hefyd yn nodi bod gan Fagwyr a Rhosied gyfran uchel (63.7%) o breswylwyr oedran gweithio sy’n debygol o deithio’n rheolaidd i gymudo ac felly’n elwa’n uniongyrchol o well mynediad i Orsaf Reilffordd Cil-y-coed a Chyffordd Twnnel Hafren.

Y Cynigion

Daeth astudiaeth o opsiynau posibl ar gyfer gwelliannau teithio llesol yn yr ardal i’r casgliad mai llwybr defnydd wedi’i rannu, tri metr o led i ochr ddeheuol y B4245 rhwng Rhosied a Gwndy yw’r opsiwn a ffefrir. Fel arfer, caiff prosiectau fel yr un hwn eu datblygu dros sawl blwyddyn o’r cysyniad hyd at ddyluniad manwl, gan ddilyn Canllawiau Arfarnu Trafnidiaeth Cymru neu WelTAG (gweler isod). Mae prosiectau wedyn yn ddibynnol ar gymeradwyo cyllid gan gyrff fel Llywodraeth Cymru ar gyfer y cyfnod adeiladu. Ar hyn o bryd rydym ar gam dylunio manwl y broses (WelTAG Cam 3).

Gan mai’r llwybr a ffefrir yw ar gyfer teithio llesol, mae’r broses wedi’i seilio ar Ganllawiau Deddf Teithio Llesol Llywodraeth Cymru a gyhoeddwyd ym mis Gorffennaf 2021. Mae hyn yn cynnwys defnyddio offer archwilio cerdded a beicio yn ogystal â’r safonau y dylai llwybrau teithio llesol gadw atynt.

Hidlo’r Opsiynau

Ar ddechrau’r prosiect hwn ac yn unol â phroses Arfarnu Trafnidiaeth Cymru, datblygodd tîm y prosiect restr eang o atebion posibl, digon i allu penderfynu a oes unrhyw opsiynau cynllun sy’n werth eu dilyn a dewis rhestr fer o opsiynau i’w hystyried yn fanylach. Cafodd opsiynau eu rhoi ar y rhestr fer yn seiliedig ar:

eu gallu i atal, neu ddatrys y broblem nawr ac yn y dyfodol;
eu gallu i gyflawni’r amcanion a bennwyd a gwella llesiant cymdeithasol, diwylliannol, amgylcheddol ac economaidd Cymru;
eu heffeithiau tymor byr a thymor hwy i sicrhau manteision lluosog ar draws pedair agwedd llesiant a gwneud y mwyaf o’r cyfraniad i’r saith nod llesiant;
eu cyflawniad;
eu cadernid i ansicrwydd a’u potensial i sbarduno newid hirhoedlog.

Y Broses WelTAG

Bydd y cynllun arfaethedig yn ceisio cymeradwyaeth a chyllid gan Gronfa Teithio Llesol Llywodraeth Cymru ac felly mae wedi cael ei ddatblygu yn unol â Chanllawiau Arfarnu Trafnidiaeth Cymru (WelTAG). Mae’r broses WelTAG yn cwmpasu cylch bywyd cyflawn ymyrraeth arfaethedig yn y system drafnidiaeth o asesu’r broblem, ystyried datrysiadau posibl a dylunio cynlluniau, hyd at weithredu a gwerthuso prosiectau.

Mae astudiaethau WelTAG yn rhan hanfodol o brosiectau trafnidiaeth mawr yng Nghymru i helpu i benderfynu pa rai yw’r atebion mwyaf priodol i’w datblygu, ac yn bwysig o ran cefnogi ceisiadau i Lywodraeth Cymru ar gyfer ariannu grantiau i gwblhau’r gwaith. Mae WelTAG yn cynnwys cyfres o gamau cynllunio prosiect sy’n dilyn bywyd prosiect, rhaglen neu bolisi o syniadau cynnar hyd at ar ôl iddo gael ei gwblhau. Mae pum cam WelTAG: Cwblhawyd camau 1 a 2 y prosiect ym mis Awst 2022, ac rydym ar hyn o bryd yng Nghyfnod 3 WelTAG.

Cyfnodau’r dyfodol

Bydd llwybr Rhosied i Gwndy (cam 1, a ddangosir isod fel llinell werdd) yn ategu gwelliannau teithio llesol arfaethedig ardal Glannau Hafren eraill y mae Cyngor Sir Fynwy yn ymchwilio iddynt ar hyn o bryd fel camau 2 a 3 y prosiect hwn (a ddangosir fel y llinell goch a’r llinell las, yn y drefn honno). Bydd Cam 2 yn canolbwyntio ar ddatblygu gwelliannau teithio llesol ar hyd Ffordd yr Orsaf yn Rhosied i annog teithiau cerdded a beicio i orsaf reilffordd Cyffordd Twnnel Hafren. Bydd Cam 3 yn bwrw ymlaen â’r cynigion i barhau â’r llwybr hwn o’r orsaf drenau sy’n teithio tua’r dwyrain, i Gil-y-coed, gyda’r potensial i gysylltu â llwybr Rhwydwaith Beicio Cenedlaethol (RhBC) 4 ar Heol yr Orsaf yng Nghil-y-coed.

RTU-WSP-66-XX-DR-C-0005-P02-Work-Phases Download

Cwestiynau Cyffredin

Pryd fydd y llwybr yn cael ei adeiladu?

Bydd cwblhau Cam 3 WelTAG yn llwyddiannus, a fydd yn darparu achos busnes llawn gan gynnwys dyluniadau manwl a gwybodaeth gyflenwi, yn ein galluogi i wneud cais am gyllid i symud i WelTAG Cam 4 (y cyfnod adeiladu). Gallai Cyngor Sir Fynwy ofyn am gyllid i ddatblygu’r cynllun hwn mor gynnar â’r flwyddyn ariannol nesaf (2024/2025), yn dibynnu ar gynnydd y dyluniadau a sicrhau caniatâd.

Sut fydd y cynllun yn cael ei ariannu?

Bydd y llwybr yn cael ei ariannu drwy grantiau Llywodraeth Cymru gyda’r nod o wella dulliau trafnidiaeth gynaliadwy.

Pam mae’r llwybr ar ochr ogleddol y ffordd?

Mae aneddiadau Gwndy a Rhosied ill dau ar ochr ddeheuol y B4245 yn bennaf, bydd yr aliniad hwn o’r llwybr yn lleihau nifer y croesfannau ffyrdd sydd eu hangen, gan wella cydlyniad y llwybr. Yn ogystal, mae llwybr teithio llesol yn cael ei letya’n well ar ochr ddeheuol tanffordd yr M4 oherwydd y bwlch gwartheg ar ochr ogleddol y ffordd.

Pam mae’r llwybr wrth ymyl y ffordd?

Ystyriwyd aliniadau llwybrau amgen yn yr astudiaethau dros dro ar gyfer y llwybr, gostyngwyd y rhain oherwydd naill ai barn y cyhoedd neu ddichonoldeb technegol. Gwelwyd bod y llwybr ar hyd y ffordd yn gadarnhaol ar gyfer diogelwch personol oherwydd diogelwch gweladwy eraill sy’n mynd heibio.

Mae’r B4245 yn ffordd brysur, a bydd byffer yn cael ei ddarparu lle bo modd rhwng y llwybr defnydd a rennir hwn a’r ffordd gerbydau. Mae hyn yn dilyn yr egwyddorion dylunio a nodir yn y Canllaw Dylunio Teithio Llesol: https://www.llyw.cymru/sites/default/files/publications/2021-12/canllawiau-ddeddf-teithio-llesol.pdf

Pam na all beicwyr ddefnyddio’r ffordd neu’r llwybr RhBC?

Nod y cynllun hwn yw ei gwneud yn bosibl i ystod ehangach o bobl gyrraedd cyrchfannau lleol yn gyfforddus ac yn ddiogel gan ddefnyddio teithio llesol. Er bod beicio (yn hytrach na cherdded) yn ffurfio canran uwch o deithio llesol o amgylch Rhosied a Gwndy, mae lefelau teithio llesol cyffredinol yn isel yn yr ardal.

Mae’r adran Rhwydwaith Beicio Cenedlaethol (RhBC4) sy’n ymuno Gwndy a Rhosied yn llwybr anuniongyrchol sydd heb ei oleuo a’i selio i raddau helaeth, gan ei gwneud naill ai’n anymarferol neu’n anaddas i amrywiaeth o bobl ddefnyddio teithio llesol rhwng Rhosied a Gwndy.

Byddai arwyneb sengl eang y llwybr teithio llesol a rennir arfaethedig, ochr yn ochr â’r B4245, yn darparu ar gyfer ystod ehangach o ddulliau teithio llesol. Mae’r llwybr wedi’i gynllunio i’w ddefnyddio gan gerddwyr a phobl sy’n defnyddio cadair olwyn a sgwteri symudedd, yn ogystal â’r rhai ar feiciau a beiciau mwy/addasol. Er bod rhai pobl yn beicio ar y rhan hon o’r B4245 ar hyn o bryd, mae cyflymder a chyfaint y traffig – yn ogystal â phresenoldeb cerbydau nwyddau trwm – yn ei gwneud yn annhebygol y bydd y rhan fwyaf o bobl yn dewis defnyddio’r llwybr byr, uniongyrchol hwn trwy deithio llesol oni ddarperir llwybr sydd wedi gwahanu.

Beth yw ‘llwybr teithio llesol cyd-ddefnyddio’?

Mae llwybr cyd-ddefnyddio yn llwybr i’w ddefnyddio gan unrhyw ddull o deithio llesol, boed yn cerdded, olwynion neu feicio, heb unrhyw nodweddion neu farciau gwahanu corfforol. Ni chaniateir ceir a beiciau modur ar lwybr cyd-ddefnyddio. Mae’r llwybr cyd-ddefnyddio arfaethedig wedi’i ddylunio fel tri metr o led, ac eithrio rhan trosbont yr M4, lle gallai fod angen ei gulhau ychydig. Bydd y llwybr yn cael ei oleuo a’i wahanu oddi wrth draffig y ffordd.

Argymhellir llwybrau cyd-ddefnyddio yng nghanllawiau’r Ddeddf Teithio Llesol ar gyfer ffyrdd rhyngdrefol fel y B4245 rhwng Rhosied a Gwndy, lle nad yw nifer y defnyddwyr o wahanol ddulliau yn debygol o gyrraedd lefel lle byddai darpariaeth ar wahân – a’r effaith dilynol ar yr amgylchedd, tir, deunyddiau a’r gost – yn gallu cael eu cyfiawnhau. Mae llwybrau ag arwyneb sengl eang yn gallu darparu ar gyfer beiciau mwy o faint, fel y rhai a ddefnyddir gan bobl anabl, a phobl mewn cadeiriau olwyn. Mae llwybrau cyd-ddefnyddio yn caniatáu ar gyfer defnydd hyblyg yn dibynnu ar yr adeg o’r dydd – er enghraifft, efallai mai beicwyr yw’r grŵp mwyaf yn ystod yr oriau brig yn ystod yr wythnos, a cherddwyr a’r rhai sy’n defnyddio sgwteri symudedd yw’r grŵp mwyaf yn ystod y dydd ac ar y penwythnos.

Mae llwybrau cyd-ddefnyddio wedi’u cynllunio i ddarparu digon o le fel y gall beicwyr goddiweddyd grwpiau o gerddwyr a beicwyr arafach, yn unol â chanllawiau’r Ddeddf Teithio Llesol. Mae defnydd anghyfreithlon o lwybrau teithio llesol gan bobl ar feiciau modur ac e-sgwteri yn fater i’r heddlu a dylid ei riportio’n briodol drwy ffonio 111.

Sut mae hyn yn effeithio ar gynlluniau ar gyfer Gorsaf Gerdded Magwyr a Gwndy?

Mae Cyngor Sir Fynwy yn cefnogi cynlluniau ar gyfer Gorsaf Gerdded Magwyr a Gwndy gan y bydd yn annog ac yn cefnogi teithio llesol, yn helpu’r modd i newid o’r ffordd i’r rheilffordd ac yn arwain at ostyngiad mewn allyriadau carbon a llygredd aer yn yr ardal. Mae’r cyfamser ychwanegu llwybr teithio llesol rhwng Gwndy a Rhosied yn ategu cynlluniau ar gyfer gorsaf gerdded, gan gynnig yr opsiwn o deithiau di-gar a gwreiddio’r dewis o deithio llesol a thrafnidiaeth gynaliadwy yn arferion teithio pobl leol.

A oes digon o le, a fydd gwyrddni’n cael ei symud ac a fydd y ffordd yn cael ei chulhau?

Bydd y llwybr teithio llesol arfaethedig yn gofyn am ailgynllunio rhannau o’r ffordd a’r ymyl, a chaffael darnau o dir oddi wrth dirfeddianwyr preifat. Mae lled bresennol y ffordd yn amrywio ar hyd y rhan hon, bydd y cynllun yn gwneud y ffordd yn lled gyson o chwe metr a hanner, sef isafswm lled bresennol y ffordd.

Bydd tîm tir Cyngor Sir Fynwy yn ymgysylltu â’r tirfeddianwyr, os bydd cymeradwyaeth ar gyfer y cynllun yn caniatáu cynnydd i’r cam hwn. Mae’r tîm ecoleg eisoes wedi cysylltu â’r tirfeddianwyr perthnasol a oedd angen caniatâd i fynd i mewn i dir preifat i gynnal arolygon ecoleg i baratoi ar gyfer y cynllun hwn.

Lle bo angen, bydd ymylon, gwrychoedd a ffiniau caeau yn cael eu hailgynllunio, ynghyd â mynedfeydd a waliau caeau. Mae’r ailgynllunio’n cynnwys trawsleoli neu blannu amnewid gwrychoedd a choed. Mae sicrhau bod y cynllun yn dod â budd net i fioamrywiaeth yn sylfaenol i Gyngor Sir Fynwy ac yn ofyniad am gyllid Llywodraeth Cymru o’r cynllun. Bydd y cynllun yn cael ei asesu’n briodol ar gyfer cyfyngiadau ecolegol a chyfleoedd fel rhan o’r prosiect teithio llesol. Bydd tîm Seilwaith Gwyrdd Cyngor Sir Fynwy yn gweithio’n agos gyda thîm y prosiect i sicrhau bod yr effeithiau’n cael eu lleihau, a bod cyfleoedd yn cael eu gwneud i’r eithaf i gyfrannu tuag at adfer natur.